Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή για on-line games (παιχνίδια μέσω διαδικτύου) και οι χρήστες που παγκοσμίως παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά εξάρτησης, οδήγησαν σε μια καινούρια κατηγορία εξαρτημένης συμπεριφοράς κατά DSM V (2013), το Internet Gaming Disorder (Εξάρτηση από Διαδικτυακά Παιγνίδια). Αυτή η μορφή συνεχώς αυξανόμενης εξάρτησης, είναι η δεύτερη μετά τα τυχερά παιγνίδια που ο χρήστης δεν εξαρτάται από κάποια ουσία. Αφορά άτομα , κυρίως ανδρικού φύλου, ηλικίας 12 χρονών και άνω και είναι μια «ύπουλη» μορφή εξάρτησης , γιατί μπορεί να μπεί σε κάθε σπίτι, αφορά κάθε μορφή οικογένειας, δεν έχει αυξημένα έξοδα ή μετακινήσεις ώστε να ανησυχήσει σε πρώτη φάση τους γονείς, δεν εμπλέκεται κάποια ουσία ή κακές «παρέες», με αποτέλεσμα όταν γίνεται αντιληπτό από τους γονείς ή τους οικείους να είναι αρκετά προχωρημένη.
Τα κριτήρια που προτείνουν οι ερευνητές προκειμένου μια εκτεταμένη ενασχόληση με διαδικτυακά παιχνίδια να χαρακτηριστεί εξάρτηση, είναι τα παρακάτω, με την προϋπόθεση ότι σε διάστημα ενός έτους, υπάρχουν σταθερά τουλάχιστον τα πέντε από αυτά :
- Υπερβολική ενασχόληση με διαδικτυακά παιχνίδια (από 6 ώρες και πάνω ημερησίως) και όταν το άτομο δεν ασχολείται με αυτά σκέφτεται συνεχώς παλαιότερα παιχνίδια ή πώς θα ξαναπαίξει.
- Συμπτώματα στέρησης, όπως εκνευρισμός, ευερεθιστότητα και λύπη, όταν το άτομο δεν μπορεί να παίξει on-line.
- Έντονη ανάγκη για αυξανόμενο χρόνο παιχνιδιού (θέλει να παίζει όλο και περισσότερο).
- Οποιαδήποτε αρνητική διάθεση ανακουφίζεται με ενασχόληση με το παιχνίδι.
- Επαναλαμβανόμενα αποτυχημένες προσπάθειες μη συμμετοχής στο on-lineπαιχνίδι.
- Απώλεια ενδιαφέροντος για άλλες δραστηριότητες και hobbies.
- Συνεχής ενασχόληση παρά την επίγνωση των ψυχοκοινωνικών συνεπειών.
- Παραπλάνηση οικογένειας και οικείων γύρω από τον πραγματικό χρόνο ενασχόλησης.
- Σοβαρός κίνδυνος απώλειας ή πραγματική απώλεια εργασίας, προσωπικών σχέσεων, σπουδών, καριέρας.
Όπως όλες οι εξαρτήσεις έτσι και η εξάρτηση από τα διαδικτυακά παιχνίδια έχει και κάποια άλλα συνοδά χαρακτηριστικά, όπως αϋπνία (αφού το άτομο δεν κοιμάται συνήθως επαρκώς), απώλεια βάρους ή αντίθετα παχυσαρκία λόγω μη σωστής διατροφής (που γίνεται συνήθως βιαστικά και στο χώρο που υπάρχει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής), παραμέληση προσωπικής υγιεινής και αρκετά συχνά απώλεια της αίσθησης του χρόνου.
Υπάρχουν κάποια στοιχεία, που χρειάζονται όμως περαιτέρω έρευνα, συσχετισμού της εξαρτητικής ενασχόλησης με διαδικτυακά παιχνίδια και κάποιων προυπαρχόντων ψυχικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη ή μαθησιακών διαταραχών όπως η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (Δ.Ε.Π.Υ). Επίσης παρατηρούμε κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, ότι ένα οικογενειακό περιβάλλον με συγκρουσιακές σχέσεις, απουσία ουσιαστικής ενασχόλησης των γονέων, ενδοοικογενειακές καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από έλλειψη διαχείρισης (απώλεια ή απουσία κάποιου γονέα, απώλεια εργασίας, κ.τ.λ.), ελλιπή επικοινωνία ή παραμέληση, δημιουργεί ένα ψυχολογικό υπόβαθρο και για την συγκεκριμένη εξαρτητική συμπεριφορά.
Οι γονείς συχνά δεν έχουν γνώση που είναι το όριο της έλλογης ενασχόλησης και της εξάρτησης, με αποτέλεσμα όταν απευθύνονται για βοήθεια η εξάρτηση να είναι αρκετά προχωρημένη, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω. Ένα συχνό λάθος είναι η ανεξελεγκτη χρήση υπολογιστων, tablets και smartphones από πολύ μικρή ηλικία, με την ταυτόχρονη ελλιπή διαπαιδαγώγηση σε δεξιότητες όπως η κοινωνικοποιήση, η αποσύνδεση ηλεκτρονικών συσκευών με δραστηριότητες όπως το φαγητό ή οι έξοδοι (δεν βλέπουμε πολύ συχνά πια νήπια να ασχολούνται στα tablets με παιγνίδια σε εστιατόρια, παιδικές χαρές ή παραλίες;). Αν προσθέσουμε σε αυτή την δυσκολία και την εσκεμμένη παραπλάνηση που υπάρχει από το εθισμένο άτομο σχετικά με τον χρόνο ενασχόλησης, η προσφυγή σε κάποιον ειδικό συνήθως καθυστερεί. Οι διαπροσωπικές σχέσεις και η αποσύνδεση από σπουδές και εργασία των ατόμων με τον εν λόγω εθισμό, είναι οι λόγοι που συνήθως κινητοποιούν τους οικείους προς αναζήτηση λύσης μέσω της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας και σπανιότερα της ψυχιατρικής παρέμβασης μέσω ιατρικών σκευασμάτων, όπου χρειάζεται.
Στην αντιμετώπιση αυτού του σύνθετου και συνεχώς αυξανόμενου προβλήματος, δουλεύουμε με το ίδιο το άτομο αλλά και την οικογένεια του. Σκοπός της Ψυχοθεραπείας είναι οι νεαροί συνήθως θεραπευόμενοι, να αντιληφθούν το μέγεθος του εθισμού και δημιουργώντας μια σχέση εμπιστοσύνης με τον θεραπευτή, να δουλέψουν όλες εκείνες τις δυσκολίες που τους ώθησαν να απομακρυνθούν από την πραγματική ζωή και να συνδέονται κυρίως με την εικονική πραγματικότητα και διαδικτυακούς «φίλους». Η ικανοποίηση που παίρνει το άτομο από το παιχνίδι και έχει υποκαταστήσει τις ικανοποιήσεις και τις συγκινήσεις της πραγματικής ζωής, είναι επίσης ένα μεγάλο μέρος της θεραπείας. Μην ξεχνάμε, ότι ο εγκέφαλός μας δεν αφήνει εύκολα κάτι που του προκαλεί ευχαρίστηση. Η αποκατάσταση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, που συνήθως είναι κλονισμένη και η δημιουργία ειλικρινών και ανοιχτών σχέσεων βοηθάει, ώστε το άτομο που έχει την δυσκολία, να επανασυνδεθεί σε ένα υγιές πλαίσιο με τους ανθρώπους που ουσιαστικά στέκονται δίπλα του. Ο θεραπευόμενος κατά τη διάρκειά της θεραπείας, στηρίζεται να επιστρέψει σταδιακά στις δραστηριότητές του ή να επιλέξει νέες που θα τον εκφράζουν περισσότερο. Μαθαίνει σταδιακά να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις ικανότητές του στην πραγματική ζωή και βήμα-βήμα να δομήσει ξανά την αυτοεκτίμησή του.
