Όταν μιλούμε για εξετάσεις στην ελληνική πραγματικότητα εννοούμε τις Πανελλαδικές, μια κατάσταση που περνά το μεγαλύτερο ποσοστό των εμπλεκομένων σε αυτές και δη των μαθητών, με ιδιαίτερο άγχος. Σε αυτή την γενικευμένη έννοια του άγχους θα ήταν πιο χρήσιμο και ίσως πιο κατανοητό να δώσουμε αποχρώσεις συναισθημάτων, όπως η αγωνία για τη διαδικασία, ο φόβος για το αποτέλεσμα, που τις περισσότερες φορές συνδέεται και με την διάψευση των προσδοκιών των κοντινών προσώπων, την ένταση από την κούραση και την παρατεταμένη προετοιμασία και πολλά ακόμη συναισθήματα που φαινομενικά δεν είναι στην πρώτη γραμμή αλλά που συνδέονται με τις ανασφάλεια της ηλικίας, τον αποχωρισμό του σχολείου, των συμμαθητών και την είσοδο στην ενήλικη ζωή.
Τις περισσότερες φορές αυτό το άγχος σωματοποιείται με συμπτώματα που έχουν τη μορφή πονοκεφάλων, δύσπνοιας, στομαχόπονων, αϋπνίας, γενικευμένης αδιαθεσίας ή δυσθυμίας. Αυτό που παρατηρείται ωστόσο είναι ότι, συνήθως, τα σωματικά αυτά συμπτώματα που έχουν συχνή παρουσία κατά την περίοδο της προετοιμασίας, κατά την διάρκεια της εξέτασης τείνουν να υποχωρήσουν ή δεν έχουν τόσο ισχυρή παρουσία, ώστε να επηρεάσουν την τελική επίδοση. Αυτό είναι καλό να το έχουν υπόψιν γονείς και εξεταζόμενοι.
Η αδρεναλίνη, η ορμόνη που εκκρίνεται στο σώμα μας, είναι υπεύθυνη για τα παραπάνω συμπτώματα, όταν κυριαρχεί το αίσθημα του κινδύνου. Το να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο ήρεμο αυτές τις τελευταίες ώρες πριν τις εξετάσεις, είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε. Δεν χρειάζονται συζητήσεις που μπορούν να φέρουν ένταση ή ερωτήσεις του τύπου «Είσαι έτοιμος;» ή παροτρύνσεις του τύπου «Δεν διαβάζεις λίγο ακόμα;». Τα παιδιά ξέρουν πολύ καλά σε αυτό το σημείο αν πρέπει να διαβάσουν λίγο ακόμα ή όχι, ή τι πρέπει να διαβάσουν. Η βασική μέριμνα των γονέων είναι να περιορίζεται στην σωστή διατροφή και τον επαρκή ύπνο. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που είχαν ένα πλήρες οκτάωρο ύπνου πριν από την εξέταση είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι πιο αποτελεσματικά στις απαντήσεις κατά τη διάρκεια της εξέτασης, από αυτά που δεν κοιμήθηκαν το προηγούμενο βράδυ.
Καλό θα ήταν να εστιαστούμε στα θετικά του κάθε μαθητή που δίνει εξετάσεις. Αυτό μπορεί να είναι ότι προσπάθησε πολύ, ίσως και παραπάνω απ΄ότι ο ίδιος πίστευε ότι μπορεί, ή για κάποιον άλλον ότι είναι ψύχραιμος. Άλλος μπορεί να διακωμωδεί την κατάσταση ή να διατηρεί τη δυνατότητα να ξεκουράζεται επαρκώς. Σίγουρα για κάθε παιδί κάποια ικανότητα υπάρχει να ενισχυθεί και πολύ περισσότερο αυτές τις στιγμές που η κριτική δεν χωράει καθόλου.
Είναι σημαντικό για τους γονείς να διαχειριστούν το δικό τους άγχος. Καταρχήν οι ίδιοι από την πείρα της ζωής, γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτές οι εξετάσεις είναι μόνο μία ευκαιρία από τις πολλές που μπορούμε να έχουμε στη ζωή. Το άγχος αυξάνεται από τη μοναδικότητα που έχουμε την τάση να δίνουμε στη συνθήκη. Αυτό δεν είναι πραγματικό. Πολύ συχνά δίνεται η δυνατότητα στη διάρκεια της ζωής μας να επανεκτιμήσουμε τη σημαντικότητα των γεγονότων. Σε ένα απολογισμό, πόσοι στέκονται στις εξετάσεις; Μάλλον κανείς ή πολλοί λίγοι και αυτό όταν έχει τύχει να συνδεθούν και με κάποιο άλλο τυχαίο, σημαντικό περιστατικό.
Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία, στη μέση της εφηβείας και πριν ωριμάσουν συναισθηματικά, δεν έχουν ακόμη πλήρως συγκροτημένη προσωπικότητα και αίσθηση της ταυτότητάς τους. Είναι πολύ ευάλωτα, σχεδόν αδύναμα, να αποκρούσουν τη μετάδοση του συναισθήματος των γονέων, όποιο κι αν είναι αυτό, πόσο μάλλον σε συνθήκες έντασης. Γι’ αυτό, κατά κύριο λόγο οι γονείς είναι αυτοί οι οποίοι οφείλουν να έχουν αυτοέλεγχο στα συναισθήματά τους, στη συμπεριφορά και στις αντιδράσεις τους. Η σταθερότητα και η σιγουριά που μπορεί να εμπνεύσουν αυτές τις στιγμές πριν τις εξετάσεις είναι ό,τι πιο χρήσιμο.
Για το τέλος κάτι που πρέπει να θυμόμαστε όλοι: Υπάρχουν πολλοί τρόποι να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα μας , κανένας από αυτούς δεν μπορεί να διεκδικήσει το τίτλο του μοναδικού!
