Πολλές φορές όταν αναφερόμαστε σε hobbies, έρχονται στο νου μας εικόνες της αγγλικής υπαίθρου, με ανέμελους αριστοκράτες τύπου Downton Abbey, να επιδίδονται σε κυνήγι αλεπούς ή να παίζουν ανέμελα τένις με τις πρώτες γραφικές ξύλινες ρακέτες. Αυτή η εικόνα (όσο ιδανική κι αν είναι) απέχει από το νόημα που αποδίδουμε με σημερινούς όρους στην έννοια του hobby (προσωπική ενασχόληση). Ας μοιραστούμε σε αυτό το άρθρο κάποιες σκέψεις που ίσως βοηθήσουν να αποδώσουμε σε αυτό τον όρο την σύγχρονη του έννοια.
H καθημερινότητα των Δυτικού τύπου κοινωνιών είναι συνήθως πιεστική (stressfull), είτε γι’ αυτούς που εργάζονται, είτε γι’ αυτούς που δεν εργάζονται, για διαφορετικούς, βεβαίως, λόγους. Ιδιαίτερα για όσους εργάζονται οι έντονοι ρυθμοί, οι απαιτητικές ώρες εργασίας, με συνακόλουθο πολλές φορές την παράλειψη και των φυσικών αναγκών (!), οδηγούν στο λεγόμενο «κάψιμο» (burn-out) που όλοι το γνωρίζουν , αλλά περίπου όλοι επίσης, τείνουν να το αγνοούν, όταν το υφίστανται. Κάπου εδώ, ίσως έρχεται η ώρα για κάποιον, να ασχοληθεί με ένα hobby, παρόλο που η σωστή στιγμή, προφανώς, είναι πριν εμφανιστούν συμπτώματα όπως πονοκέφαλος, έλλειψη προσοχής ή μυϊκοί πόνοι!
Το να έχουμε ένα hobby στη ζωή μας μπορεί να έχει πολύ εποικοδομητικά αποτελέσματα σε πολλούς τομείς. Ας σκεφτούμε καταρχήν την δυνατότητα που μας δίνει να μετατρέψουμε το βλαβερό για την ψυχική και σωματική μας υγεία stress ,σε αυτό που τελευταία συναντούμε στην βιβλιογραφία ως eustress, εννοώντας το ευεργετικό, θετικό stress, που μας κάνει να νιώθουμε πιο ενεργητικοί, ζωηροί και χαρούμενοι. Εισάγοντας , λοιπόν σταθερά ,λίγο ευεργετικό stress στη ζωή μας μέσω μιας σωματικής άσκησης ή μιας οποιουδήποτε τύπου προσωπικής ενασχόλησης, μπορούμε να αντιληφθούμε ,πόσο σημαντικό είναι αυτό, για την προσωπική και οικογενειακή μας ισορροπία.
Η ενασχόληση με μια αγαπημένη δραστηριότητα της επιλογής μας, μας γεμίζει χαρά μόνο και μόνο από την παρουσία της στο ημερολόγιο της εβδομάδας . Όλες οι τελευταίες έρευνες στην ψυχολογία, συνδέουν το να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να χαρεί ,με την προσωπική μας ευζωία και μακροζωία. Ας παρατηρήσουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας πόση ευεξία και ψυχική ανάταση αισθανόμαστε όταν χαιρόμαστε! Ένα hobby λοιπόν συμβάλλει τα μέγιστα στο να βιώνουμε χαρούμενα συναισθήματα και αυτό γιατί μας δίνει την δυνατότητα να ικανοποιήσουμε ανάγκες και επιθυμίες μας σε ένα άλλο επίπεδο.
Δεν υπάρχουν καλά και κακά hobbies! Η επιλογή αυτής της δραστηριότητας, που μας κάνει να νιώθουμε ωραία, να αποσυνδεθούμε από την καθημερινότητά μας και να δώσουμε ένα ακόμη νόημα στη ζωή μας, δεν γίνεται τυχαία. Η δραστηριότητα που ο καθένας επιλέγει αντανακλά την προσωπικότητά του και έχει για τον ίδιο την σημασία που θέλει ο ίδιος να της αποδώσει. Γι’ αυτό η επιλογή είναι πολύ προσωπική και δεν επιδέχεται κριτικής ή αμφισβήτησης. Αν κάποιος επιλέγει ως ενασχόληση την κηπουρική και τη σύνδεσή του με την φροντίδα και την ανάπτυξη των φυτών, αυτή η επιλογή είναι εξίσου εποικοδομητική για τον ίδιο όσο η αναρρίχηση ή ο χορός για κάποιον άλλον.
Ένα hobby για να έχει εξισορροπητικό αποτέλεσμα και να απολαμβάνουμε τις ευεργετικές του ιδιότητες, πρέπει να έχει μια εύλογη επαναληπτικότητα. Είναι καλό η περιοδικότητα της ενασχόλησης που επιλέγουμε να είναι περίπου σταθερή, έτσι ώστε να λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς, ανάμεσα στις καθημερινές στρεσογόνες καταστάσεις.
Πώς όμως γίνεται να εξασφαλίσουμε τον απαιτούμενο χρόνο, έτσι ώστε να απολαμβάνουμε σταθερά τα οφέλη από το hobby μας; Ο μόνος τρόπος είναι να τον περιφρουρούμε! Στους ρυθμούς που ζούμε, το κενό του χρόνου δεν δημιουργείται από μόνο του, αφού συνήθως υπάρχουν πολλές ανάγκες που τείνουν να το καταλαμβάνουν. Σε μια χρονικά απαιτητική καθημερινότητα αυτός ο χρόνος χρειάζεται να διασφαλίζεται μέσα στο πρόγραμμα μας. Είναι καλό να ζητήσουμε από τους ανθρώπους που είναι κοντά μας και μας αγαπούν, να σέβονται αυτή την ανάγκη μας και αντίστοιχα εμείς την δίκη τους. Μην ξεχνάμε, ότι το «οξυγόνο» από την προσωπική μας ενασχόληση, μπορεί να αναζωογονήσει τη σχέση ή την οικογένεια.
Ας επισημάνουμε τέλος ότι ο συνδυασμός ενός hobby με ανθρώπινη επαφή έχει ακόμη πιο εποικοδομητικά για τον ψυχισμό μας αποτελέσματα. Ακόμα και μια ατομική δραστηριότητα μπορεί να γίνει πιο ευχάριστη ,όταν την μοιραστούμε με κάποιον άλλον. Η ανθρώπινη επαφή ενθαρρύνει την επίτευξη του προσωπικού ή του κοινού στόχου δίνοντας χώρο για μοίρασμα και αμβλύνοντας με αυτό το τρόπο τις δυσκολίες.
Για όλα τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι ένα hobby δεν είναι πολυτέλεια για τον σύγχρονο άνθρωπο. Αντίθετα είναι αναγκαιότητα, πηγή ψυχικής και σωματικής ευεξίας, κίνητρο για ζωή, έχει εξισορροπητική λειτουργία στις σχέσεις μας με τους άλλους, μας εμπλουτίζει με καινούργιες βιωματικές εμπειρίες και το πιο σημαντικό συμπληρώνει το νόημα που θέλουμε να δώσουμε στη ζωή μας.
Πόσο αγαπημένο λοιπόν!
Πηγές: Peterson,C. A primer in positive psychology. New York: Oxford University Press,Inc.,2006. , Pressman,S.D. et al.(Sept.2009). Association of Enjoyable Leisure Activities With Psychological and Physical Well-Being. Psychosomatic Medecine,71:725-732. Sonnentag,Sabine.(Mar 2006). Job characteristics and off-job activities as predictors of need for recovery,well-being and fatigue. Journal of Applied Psychology,Vol91(2)