Ακούγοντας το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς την ετήσια συναυλία της Ορχήστρας της Βιέννης για άλλη μια χρονιά, το 2022, που προοιωνίζεται περίεργη μα μάλλον λίγο πιο αισιόδοξη από τις προηγούμενες, θα μείνω λίγο στον χαιρετισμό του Αργεντινού μαέστρου Daniel Barenboim που ήταν συγκινητικός για δυο λόγους. Πρώτον γιατί η σοφία που φέρει λόγω ηλικίας από μόνη της διακινεί έναν σεβασμό και μια συγκίνηση και δεύτερον γιατί η μουσική του ιδιοφυΐα (βιρτουόζος πιανίστας από τα εφτά του χρόνια, μοναδικός διευθυντής ορχήστρας, έχοντας διευθύνει τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου), αποτελεί έμπνευση για κάθε άνθρωπο που αγαπάει την κλασική μουσική, την πρόοδο, την εξέλιξη.
Ο Barenboim μίλησε για τη δύσκολη στιγμή που βρίσκεται όλος ο κόσμος, σε έναν χαιρετισμό που δεν συνηθίζεται να έχει τέτοιες αναφορές, λέγοντας ότι ο κόσμος πρέπει να εμπνευστεί τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ετούτη την πανδημία, από την λειτουργία αυτής της εξαιρετικής ορχήστρας και το υπέροχο αποτέλεσμα που δίνει στην εκτέλεση των μουσικών έργων. Ο φωτισμένος μαέστρος, που πολύ καλά γνωρίζει ότι το τελικό αποτέλεσμα είναι το προϊόν άριστου συντονισμού μουσικών οργάνων που το καθένα από αυτά συμβάλλει με τον δικό του μοναδικό τρόπο στο εξαίσιο ακουστικό αποτέλεσμα, μίλησε ουσιαστικά με μια παραβολή για την ανάγκη συνεργασίας όλων, προς επίλυση αυτής της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης.
Για την συνεργασία των ανθρώπων σε ατομικό επίπεδο που με προσωπική ανάληψη ευθύνης μπορεί ο καθένας να κάνει ότι μπορεί για να συμβάλλει στο τέλος αυτής της κρίσης. Για τη συνεργασία των μικρότερων κοινωνιών, Συστημάτων, θα λέγαμε εμείς στην γλώσσα της Γενικής Θεωρίας Συστημάτων, που χρησιμοποιούμε στην Συστημική θεραπεία. Οι μικρότερες κοινωνίες είναι να λειτουργούν σαν μια καλοκουρδισμένη ορχήστρα αν θέλουν να προοδεύουν και να εξελίσσονται . Να είναι ανοιχτές στις καινούριες πληροφορίες της τεχνολογίας και της επιστήμης και να προσπαθούν να τις χρησιμοποιούν με απώτερο στόχο την υγεία και ευημερία περισσότερων ανθρώπων, την προστασία του πλανήτη και την πρόληψη άλλων τέτοιων προκλήσεων, που έρχονται να υπενθυμίσουν αδικίες και ανισότητες.
H Virginia Satir , από τις πρωτοπόρες ψυχολόγους που ενέταξαν στην θεραπεία την Συστημική Θεωρία, αναφερόμενη με μια άλλη παραβολή στην εύρυθμη λειτουργία των οικογενειών – συστημάτων , ανέφερε την μίξη τόσων διαφορετικών υλικών (αλεύρι, νερό, μαγιά ,λάδι ,αλάτι ,μυρωδικά), τη ζύμωση τους και τελικά το επιθυμητό αποτέλεσμα όταν πρόκειται να φτιάξουμε ψωμί. Παρατηρούμε λοιπόν πως διαφορετικές γλώσσες, πχ η γλώσσα της μουσικής ή της ψυχολογίας μιλούν για το ίδιο πράγμα που είναι η συνεργασία, η σύμπλευση ,η αλληλοκατανόηση, η ζύμωση εν τέλει ετερόκλητων στοιχείων όπως είναι τα διαφορετικά όργανα και οι διαφορετικοί μουσικοί στην περίπτωση της μουσικής, τα διαφορετικά υλικά στην περίπτωση του ψωμιού, τα διαφορετικά άτομα στην περίπτωση των οικογενειών και οι διαφορετικές κοινότητες, χώρες, κυβερνήσεις στην περίπτωση της πανδημίας που αρκεί να συνεργαστούν για έναν κοινό στόχο που αφορά όλη την ανθρωπότητα.
Υποχώρηση του εγώ υπέρ του εμείς θα το πουν άλλοι η με ό,τι όρο θέλει να χρησιμοποιήσει ο καθένας το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Πως είναι δυνατόν να ενεργήσουμε με γνώμονα την συστημική άρα πλανητική ευημερία?
Η πανδημία είναι μόνο η αρχή για αντιληφθούμε ότι η προσωπική ευθύνη όταν ανάγεται σε συλλογική έχει νόημα και δίνει λύσεις σε πολλά ζητούμενα της ανθρώπινης φύσης και λόγω της κυριαρχίας της στον πλανήτη και σε λύσεις που αφορούν τον πλανήτη μας εν γένει. Αν δούμε το πρόβλημα στενά στα όρια της πανδημίας, αν εξαντλήσουμε την φροντίδα και τους πόρους μόνο με αφορμή αυτήν, χάνουμε την μεγάλη εικόνα απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις που θα συνεχίσουν να έρχονται. Μήπως λοιπόν είναι να υιοθετήσουμε μια συνολικά καινούργια προσέγγιση της στάσης μας απέναντι στην ζωή και την συνέχεια της; Μια στάση περισσότερο ενσυναισθητική, ενεργοποιώντας εκείνες τις ανθρώπινες ικανότητες που θα μας οδηγήσουν σε ένα φιλάνθρωπο αποτέλεσμα;
Από το Α έως το Ω.
Virginia Satir: The Satir model: Family therapy and beyond, Amazon
Yuval Noah Harari, Sapiens, εκδόσεις Αλεξάνδρεια
New Year’s Concert 2022 with Daniel Barenboim
